عقد ضمان: عقدی است که به موجب آن یک شخص مالی را که بر ذمه دیگری است بر عهده بگیرد. 

ضمانت نامه

سندی است که ضامن ( بانک) تضمین انجام تعهدات اشخاص حقیقی و حقوقی ( مشتری یا مضمون عنه) را در مدت معینی برای موضوع خاص در قبال ذینفع ( مضمون له) بعهده می گیرد.

انواع ضمانتنامه های ریالی

• ضمانت نامه های پیمانکاری
• ضمانت نامه های غیر پیمانکاری

انواع ضمانتنامه های پیمانکاری

• ضمانتنامه شرکت در مناقصه و مزایده
  ضمانت نامه شرکت در مناقصه/مزایده عبارت از تعهدی است که بانک به درخواست شرکت کننده در مناقصه/مزایده و به نفع طرفی که اشخاصی را برای شرکت در یک مناقصه/مزایده دعوت کرده است صادر می نماید. درصورت کوتاهی برنده مناقصه/مزایده از انجام تعهداتی که درشرایط مناقصه/ مزایده ذکر گردیده و در پیشنهاد تسلیم شده خود به عهده گرفته است، مبلغ تعیین شده در ضمانت نامه به ذینفع پرداخت می گردد.
• ضمانتنامه حسن انجام کار
  ضمانت نامه حسن اجرای تعهدات ناشی از قرارداد عبارت از تعهدی است که بانک درصورت کوتاهی پیمانکار یا متعهد (مضمون عنه) در انجام درست تعهدات ناشی از قرارداد، و بر اساس اعلام کارفرما به بانک، معادل مبلغ ضمانت نامه، به وی پرداخت نماید.
• ضمانتنامه پیش پرداخت
  ضمانت نامه برای استرداد پیش پرداخت تعهدی است از سوی بانک برای پرداخت مبلغ معینی وجه نقد به کارفرما (ذینفع) درصورت کوتاهی پیمانکار (مضمون عنه) از باز پرداخت وجهی که به هنگام عقد قرارداد از سوی کارفرما به وی پرداخت شده است.
• ضمانتنامه استرداد کسور وجه الضمان
  عبارت است از ضمانت نامه ای که بانک به استناد قرار داد اصلی بین کارفرما و پیمانکار برای پیمانکار صادر می کند.کارفرما مکلف است به تناسب پیشرفت کار و بر اساس صورت وضعیت ارائه شده در مقاطع مشخص وجوهی را به پیمانکار پرداخت نماید و کارفرما علاوه بر ضمانت نامه هائی که تا این مرحله دریافت نموده است در هر مرحله پرداخت درصد مشخصی از آن را به منظور اطمینان از حسن اجرای تعهدات کسرو نگهداری می نماید تا درصورت تحویل قطعی وعدم وجود نواقص آن را به پیمانکار مسترد نماید و پس از تحویل موقت، کارفرما ممکن است از پیمانکار ضمانت نامه استرداد کسورات انجام شده را مطالبه کند تا بتواند وجوه انباشته شده از محل کسوراتی که در هر مرحله پرداخت نگهداری نموده است را به پیمانکار پرداخت نماید.

ارکان ضمانتنامه

• ضامن: که در ضمانتنامه ها بانک می باشد.
• مضمون عنه: مشتری ی ا شخص ثالث معرفی شده از طرف مشتری که باید مورد ضمانت قرار گیرد.
• مضمون له: ذینفع ضمانتنامه
• وجه الضمان: مبلغ ضمانتنامه
• مدت: ضمانتنامه صادره باید دارای سر رسید باشد.
• موضوع ضمانتنامه: نوع ضمانتنامه می بایست برحسب نوع تعهدات مابین مضمون له و مضمون عنه تعیین شود.

نکته: بموجب مفاد بخشنامه بانک مرکزی ضمانتنامه غیرقابل انتقال می باشد.

میزان سپرده نقدی

• میزان سپرده نقدی ضمانت نامه ها (بجز ضمانتنامه تعهد پرداخت) حداقل 10%  مبلغ ضمانتنامه می باشد. قابل توضیح است که در برخی از موارد مانند ضمانت نامه های شرکت در مناقصه نیازی به اخذ سپرده نقدی نمی باشد.
• میزان سپرده نقدی ضمانتنامه تعهد پرداخت حداقل 20% مبلغ ضمانتنامه می باشد.

وثایق ضمانت نامه

• وجه نقد یا طلا یا اسناد خزانه یا اوراق قرضه دولتی و اوراق مشارکت یا سپرده سرمایه گذاری مدت دار، یا حساب های پس انداز قرض الحسنه نزد بانک یا گواهی های سپرده های سرمایه گذاری مدت دار ویژه عام و خاص یا اوراق قرض الحسنه یا حساب های ارزی یا حساب سرمایه گذاری  مدت دار متقاضی نزد سایر بانک ها 
• تضمین بانک ها یا موسسات اعتباری غیربانکی مجاز داخلی
• تضمین بانک ها یا موسسات اعتباری غیربانکی معتبرخارجی
• سفته با دو امضاء قابل قبول بانک ـ اموال غیرمنقول و برگ وثیقه انبارهای عمومی مربوط به کالاـ سهام شرکت هایی که در بورس پذیرفته شده باشند

نکته: سایر وثایق حسب مورد طبق نظر رکن اعتباری تصمیم گیرنده از مشتری اخذ می شود.

مدارک مورد نیاز تشکیل پرونده اعتباری برای اشخاص حقیقی

• افتتاح حساب توسط متقاضی در شعبه 
• ارائه درخواست مشتری به شعبه.
• اصل و تصویر دعوت نامه/ فراخوان/ درخواست ذینفع
• اصل و تصویر قرارداد منعقده
• ارائه مجوزهای صنفی فعالیت 
• تصویر تمام صفحات اسناد مالکیت محل فعالیت
• ارائه شناسنامه متقاضی.
• ارائه کارت ملی.
• آخرین تراز آزمایشی منتهی به پایان ماه قبل
• تهیه گزارش اطلاعات اعتباری مربوط به متقاضی (که با درخواست شعبه و توسط کارشناسان مربوطه در مدیریت شعب منطقه تهیه می گردد)

مدارک مورد نیاز تشکیل پرونده اعتباری برای اشخاص حقوقی

• افتتاح حساب توسط متقاضی در شعبه 
• ارائه درخواست مشتری به شعبه.
• تصویر اساسنامه شرکت
• تصاویر روزنامه آگهی تاسیس و سایر تغییرات شرکت
• ارائه کپی شناسنامه مدیران.
• ارائه کپی کارت ملی مدیران.
• تصویر کارت اقتصادی
• ارائه مجوزهای صنفی فعالیت 
• اصل و تصویر دعوت نامه/ فراخوان/ درخواست ذینفع
• اصل و تصویر قرارداد منعقده
• تصویر تمام صفحات اسناد مالکیت محل فعالیت
• آخرین تراز آزمایشی منتهی به پایان ماه قبل
• تهیه گزارش اطلاعات اعتباری مربوط به متقاضی ( که با درخواست شعبه و توسط کارشناسان مربوطه در مدیریت شعب منطقه تهیه می گردد)

نکته: چنانچه مبالغ ضمانتنامه بیش از 50 میلیارد ریال باشد علاوه بر مدارک فوق صورت های مالی مدون نیز بایستی ارائه شود.