با توجه به تبصره ماده (1) قانون «اصلاح قانون صدورچک» مصوب 1397/08/13 مجلس شورای اسلامی مبنی بر الزام بانک مرکزی به تمهید و تأمین مقدمات گردش چک های الکترونیک در کشور، زیرساخت لازم جهت صدور و تبادل چک الکترونیکی (چکاد) یا دیجیتال، مبتنی بر امضاء الکترونیک فراهم گردیده است.
رویکرد اصلی سامانه چکاد(چک امن دیجیتال)، به حداقل رساندن مخاطرات و کاستی های موجود در فرایند های چک کاغذی و ارائه روشی امن و در عین حال ساده برای مشتریان و بانک ها می باشد.
چک الکترونیکی (چکاد) چیست؟
چک الکترونیکی ماهیتی مشابه چک کاغذی دارد و تمامی مقررات چک کاغذی در مورد آن صدق می کند. در چک الکترونیکی، کاغذ از موجودیت چک حذف و با استفاده از امضای الکترونیک، چک معتبر می شود.
مزایای چک الکترونیکی (چکاد) چیست؟
چک کاغذی دارای برخی معایب می باشد، لیکن این مخاطرات برای ذینفع چک الکترونیکی (چکاد) از بین خواهد رفت. اهم مخاطرات چک کاغذی به شرح زیر می باشد:
- دریافت چک جعلی
- سرقت و مفقودی
- مراجعه حضوری به بانک جهت کارسازی چک
- نگهداری و امنیت فیزیکی
سامانه چکاد و نهاب امنیت چک های الکترونیکی را بیش از پیش تضمین می کنند. چکاد (چک امن دیجیتال) سامانه مرکزی چک دیجیتال است و نهاب هم سامانه ای حاوی اطلاعات هویتی مشتریان بانکی است که با اختصاص دادن شماره شناسایی ویژه برای هر مشتری بانک(کد شهاب)، امکان احراز هویت آسان و سریع افراد در شبکه بانکی را فراهم می کند.
پیش نیاز استفاده از خدمت چک الکترونیکی (چکاد)
- صادرکنندگان چک الکترونیکی(چکاد) بایستی دارای حساب قرض‌الحسنه جاری با دسته‌چک بوده لیکن گیرندگان، ملزم به داشتن حداقل یک حساب در شبکه بانکی می‌باشند
- به منظور انکارناپذیری چک الکترونیکی (چکاد)، چک های مزبور با امضای الکترونیک صادر می گردد. در حال حاضر امضای الکترونیک این گونه از چک ها با استفاده از گواهی الکترونیک نماد، از طریق نرم افزار هامون انجام می شود. بر این اساس بایستی مشتریان نسبت به نصب و فعال سازی نرم افزار هامون اقدام نمایند.
لازم به ذکر است صرفاً در روال های"فعال سازی"خدمت و"ثبت صدور" چک الکترونیکی، از امضاي الكترونيك استفاده شده و در سایر روال های مربوط به آن ، نیازی به امضای الکترونیک نمی باشد.
- بهره مندی از چک الکترونیکی مستلزم فعال سازی خدمت در سامانه مزبور می باشد. در واقع چنانچه مشتری در یک بانک نسبت به فعال سازی خدمت چک الکترونیک اقدام نماید، نیازی به فعال سازی مجدد در سایر بانک ها نمی باشد.
- درحال حاضر امکان درخواست ، دریافت و فعال سازی دسته چک الکترونیکی و همچنین ثبت صدور این گونه از چک ها، صرفاً از محیط بانکداری اینترنتی برای حساب های قرض الحسنه جاری با دسته چک حقیقی انفرادی ، از طریق گزینه چک الکترونیکی فراهم می باشد.
- امکان وصول و واگذاری و برگشت چک الکترونیکی نیز از طریق سامانه بانکداری اینترنتی اشخاص حقیقی برای مشتریان حقیقی و حقوقی میسر گردیده است.
نحوه استفاده از خدمت چک الکترونیکی (چکاد)
به منظور بهره مندی از خدمت چک الکترونیکی (چکاد) لازم است ابتدا گام های 1 و 2 انجام و سپس حسب مورد هر کدام از گام های مربوطه مطابق با راهنما انجام شود :
- نصب و فعال سازی نرم افزار هامون
- فعال سازی خدمت الکترونیکی
- ثبت درخواست دسته الکترونیکی
- دریافت و فعال سازی دسته الکترونیکی
- گزارش اطلاعات چک های الکترونیکی تخصیصی
- ثبت صدور الکترونیکی
- انتقال/ عودت الکترونیکی
- وصول/صدور گواهینامه عدم پرداخت الکترونیکی
- واکذاری چک های الکترونیکی
- اصلاح واگذاری چک های الکترونیکی
- لغو واگذاری چک های الکترونیکی
- گزارش چک های واگذار شده کاغذی/الکترونیکی
- گزارش چک های موجود در سامانه چک الکترونیکی
- گزارش گواهینامه عدم پرداخت چک های واگذاری(چک الکترونیکی)
- استعلام اقلام چک الکترونیکی
دریافت راهنمای استفاده از چک الکترونیکی (چکاد)