چک الکترونیک (دیجیتال)
با توجه به تبصره ماده (1) قانون«اصلاح قانون صدورچک» مصوب 1397/08/13 مجلس شورای اسلامی مبنی بر الزام بانک مرکزی به تمهید و تأمین مقدمات گردش چک های الکترونیک در کشور، زیرساخت لازم جهت صدور و تبادل چک الکترونیک یا دیجیتال، مبتنی بر امضاء الکترونیک فراهم گردیده است.
رویکرد اصلی سامانه چکاد(چک امن دیجیتال)، به حداقل رساندن مخاطرات و کاستی های موجود در فرایند های چک کاغذی و ارائه روشی امن و در عین حال ساده برای مشتریان و بانک ها می باشد.
چک الکترونیک چیست؟
چک الکترونیک نوعی داده پیام است. با استناد به ماده(2) از فصل دوم قانون تجارت الکترونیکی، داده پیام هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری و یا فناوری های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می شود. بر این اساس، رشته حاصل از اقلام داده چک«داده پیام چک» تعریف می شود. جهت ثبت این رشته از«امضاء الکترونیک» استفاده می گردد.
چک الکترونیک ماهیتی مشابه چک کاغذی دارد و تمامی مقررات چک کاغذی در مورد آن صدق می کند. در چک الکترونیک، کاغذ از موجودیت چک حذف و با استفاده از امضای الکترونیک چک معتبر می شود.
مزایای چک الکترونیک چیست؟
چک کاغذی دارای برخی معایب می باشد، لیکن این مخاطرات برای ذینفع چک الکترونیک از بین خواهد رفت. اهم مخاطرات چک کاغذی به شرح زیر می باشد:
- دریافت چک جعلی
- سرقت و مفقودی
- مراجعه حضوری به بانک جهت کارسازی چک
- نگهداری و امنیت فیزیکی
سامانه چکاد و نهاب امنیت چکهای الکترونیک را بیش از پیش تضمین می کنند. چکاد (چک امن دیجیتال) سامانه مرکزی چک دیجیتال است و نهاب هم سامانه ای حاوی اطلاعات هویتی مشتریان بانکی است که با اختصاص دادن شماره شناسایی ویژه برای هر مشتری بانک(کد شهاب)، امکان احراز هویت آسان و سریع افراد در شبکه بانکی را فراهم می کند.
پیش نیاز استفاده از خدمت چک الکترونیک
- صادر کنندگان و گیرندگان چک الکترونیک باید حداقل یک حساب بانکی داشته باشند.
- به منظور انکارناپذیری چک الکترونیک، چک های مزبور با امضای الکترونیک صادر می گردد.
- در حال حاضر امضای الکترونیک این گونه از چک ها با استفاده از گواهی الکترونیک نماد، از طریق نرم افزار هامون انجام می شود. بر این اساس بایستی مشتریان نسبت به نصب و فعال سازی نرم افزار هامون اقدام نمایند.
- صرفا در روال های"فعال سازی"خدمت و"ثبت صدور" چک الکترونیک، از امضای الکترونیک استفاده شده و در سایر روال های مربوط به آن، نیازی به امضای الکترونیک نمی باشد.
- بهره مندی از چک الکترونیک مستلزم فعال سازی خدمت در سامانه مزبور می باشد. در واقع چنانچه مشتری در یک بانک نسبت به فعال سازی خدمت چک الکترونیک اقدام نماید، نیازی به فعال سازی مجدد در سایر بانک ها نمی باشد.
- درحال حاضر امکان درخواست، دریافت و فعال سازی دسته چک الکترونیک و همچنین ثبت صدور این گونه از چک ها، صرفاً از محیط بانکداری اینترنتی برای حساب های قرض الحسنه جاری با دسته چک حقیقی انفرادی فراهم می باشد.
نحوه استفاده از خدمت چک الکترونیک
به منظور بهره مندی از خدمت چک الکترونیک لازم است ابتدا گام های 1 و 2 انجام و سپس حسب مورد هر کدام از گام های مربوطه مطابق با راهنما انجام شود:
- نصب و فعال سازی نرم افزار هامون
- فعال سازی خدمت چک الکترونیک
- ثبت درخواست دسته چک الکترونیک
- دریافت و فعال سازی دسته چک الکترونیک
- گزارش اطلاعات چک های الکترونیک تخصیصی
- ثبت صدور چک الکترونیک
- تایید/ عدم تایید دریافت چک الکترونیک
- انتقال/ عودت چک الکترونیک
- وصول/صدور گواهینامه عدم پرداخت چک الکترونیک
- واگذاری چک های الکترونیک
- اصلاح واگذاری چک های الکترونیک
- لغو واگذاری چک های الکترونیک
- گزارش چک های واگذار شده کاغذی/الکترونیک
- گزارش چک های موجود در سامانه چک الکترونیک
- دریافت گواهینامه عدم پرداخت چک الکترونیک
- استعلام اقلام چک الکترونیک
e.keramat 14020724 no: 1402/1345271